Birçoğumuzun bel ağrısı olduğu zaman aklımıza gelen ilk teşhis bel fıtığı oluyor. Fakat her bel ağrısının nedeni fıtık değildir. Bel fıtığının belirtilerine bakacak olursak; bel bölgesinde ve/veya etkilenmiş bacak veya bacaklarda hareket ile artan ağrı, kas zayıflığı, atrofi, uyuşma ve motor kayıplar görülebilir. Peki “Bu belirtilerin hepsi yok, sadece bel ağrım var’’ diyorsanız, sorununuz mekanik bel ağrısı olabilir.
Mekanik bel ağrısı genel anlamda fiziksel aktivite ile şiddetlenen ve istirahatle hafifleyen bel ağrıları için kullanılan bir terimdir. Sıklıkla belin kas, ligaman (bağ) ve eklemlerinin hasarlanması veya doğru çalışmamasından kaynaklanmaktadır.
Mekanik bel ağrısı; sinir kökü irritasyonu olmadan oluşan bel ağrılarıdır. Mekanik bel ağrısında kas zayıflıkları, kısalıkları ve esneklik kaybı, postür bozuklukları ve hareket kısıtlılıkları görülebilir.
Mekanik Bel Ağrısı’na Neden Olabilecek Sebepler;
Alt ekstremitelerin (uzuvların) boy farkı
Pes planus (düz tabanlık)
Pelvisin normal şeklinin kaybolması
Sırt-bel kaslarının kuvvet eşitsizliği
Travma
Esneklik kaybı
Duruş bozuklukları
Zorlayıcı yaşam ve çalışma alışkanlıkları
Pelvik Döndürme ( TILT ) Egzersizleri:
Hasta düz ve yumuşak bir yüzey üzerine sırt üstü yatırılır. Kişi kendi yatağında da yapabilir. Dizler ve kalçalar bükülü duruma getirilir, ayak tabanları yer üzerine düz olarak temas eder. Başın altında ince bir yastık bulunur. Hastanın belini yere değecek şekilde bastırması öğretilir. Bu hareket kombine bir kas çalışması ile yani karın kaslarının ve gluteal kasların birlikte çalışması ile yapılır. Bu esnada hastanın bir eli belin altında tutularak, elin üzerinde bel basıncının hissedilmesi öğrenmeyi kolaylaştırır. Yukarda belirttiğimiz gibi, belde çok ağrı varsa, bu egzersiz aşağıdaki egzersizden sonra yapılmalıdır ( Şekil 8 ).
Belin Gevşetilme Egzersizleri:
Eğer belde sertlik varsa veya başka deyimle lomber omurga yumuşak değilse, bu durum bel omurgasının öne bükülmesini engeller. Belin arkasındaki sertleşmiş dokuların yumuşatılarak uzamış duruma getirilmesi, belin ve pelvisin öne doğru bükülmesi ile sağlanır. Bu pozisyon anne rahmindeki belin duruş pozisyondur. Bu pozisyonu elde etmek için hasta, ellerini diz önünden veya arkasından tutarak, dizlerini göğse doğru yaklaştırır. Bu durum sağlandığında hasta, belinin arkasının uzadığını ve ağrısının azaldığını fark eder. Bu durumun, hastanın hoşuna giden bir pozisyon olup olmadığı kendisine açık olarak sorulur. “ Bu pozisyon ağrımı azaltıyor, hoşuma gidiyor “ şeklinde hasta tarafından ifade ediliyor ise, arzu edilen tedavinin sağlanacağına işarettir
Eğer hasta, elde edilen pozisyonun ağrı verdiğini ifade ederse, bu egzersiz verilmemelidir. Zira bu durum, belin arka eklemleri çevresindeki dokuların kısaldığını ve sertleştiğini gösterir. Bu koşulda ara tedaviler denenmelidir. Yardımcı tedavi olarak, fizik tedavi araçları, medikal tedavi ve lumbal-support korse uygulanabilir. Bu egzersizler sabah akşam, hasta rahatlayıncaya kadar tekrarlanır. Egzersiz sayısı hastaya göre değişir. Hastaların rahat ettikleri sayıda egzersizleri(sabah-akşam 30 defa) yaşam boyu devam ettirmeleri gerekir.
Bu şekilde belin gerilerek gevşetilmesi egzersizinin bir modifikasyonu “ yoga pozisyonu” dur. Yoga pozisyonunda; hasta her iki dizini bükülü pozisyonda tutarak oturur ve dizler yeterli şekilde birbirinden ayrılarak gövdenin aşağı doğru, ayrılmış dizler arasından öne eğilmesi sağlanır. Bundan sonra baş ayaklara doğru eğdirilir. Ayaklar eller tarafından yakalanabilir. Bu esnada dirsekler bacakların arasında olmalıdır ve kollar belin gevşetilmesine yardımcı olmalıdır. Bu egzersiz de öncekine göre ( dizler göğse) daha fazla gevşeme hareketi oluşturabilir. Bu bakımdan daha dikkatli izlenmeli ve daha yavaş arttırılmalıdır. Mekanik bel ağrılarını önlemek için, bel bölgesindeki arka eklemlerin sıkışmasını önleyici tedbirler alınmalıdır. Zorunlu olmadıkça öne eğilmeler, önden ağırlık kaldırmalardan kaçınılmalı, zorunlu durumlarda ağırlığın vücuda yakın ve çökerek kaldırılmasına dikkat edilmelidir. Öne eğilmelerde olabildiğince ellerden destek alınmalıdır.
