Hemoroid (Basur) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Hemoroid Tedavisi
Hemoroid, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen çok yaygın bir anorektal durumdur. Tüm insanların yarısından fazlası bir noktada semptomatik hemoroid geliştirirler, bu yüzden hemoroiden tedavisi oldukça merak edilen bir konudur. Çoğu hasta, yüksek lifli bir diyet, bitkisel takviyeler, zerdeçal, çay ağacı yağı ve hemoroid kremleri gibi cerrahi olmayan doğal tedavilerle hemoroidden kurtulabilmektedir. (1)
Hemoroid tedavisi sıklıkla birinci basamak kliniklerde, acil servislerde, gastroenteroloji ünitelerinde ve cerrahi kliniklerde yapılır, ancak hemoroidin ne zaman başladığını ve ne zaman bir doktor görmeniz gerektiğini nasıl anlarsınız? Bu konu hemoroid geliştiren ve ağrının nasıl ele alınacağı ve tedavi edileceğini bilmeyen insanlar arasında yaygın bir endişedir. Hemoroiden hızlı bir şekilde kurtulmanın doğal tedavi yolları vardır ve bu doğal tedaviler başlangıç seviyesinde ki hemoroid ağrılarını gidermeye yardımcı olurlar.
İçindekiler
Hemoroid’den Nasıl Kurtulabilirsiniz?
Hemoroid, birçok kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen yaygın bir sağlık sorunudur. Rahatsız edici belirtileri arasında ağrı, kaşıntı ve kanama yer alır. Neyse ki, hemoroid tedavisinde etkili olabilecek pek çok yöntem bulunmaktadır.
Bu yöntemler, hem cerrahi olmayan hem de cerrahi müdahaleleri içerebilir. Hemoroid şikayetlerinden tamamen kurtulabilmek veya bu şikayetleri minimuma indirebilmek için doğru tedavi yöntemlerini uygulamak ve yaşam tarzında bazı değişiklikler yapmak önemlidir. Bu bölümde, hemoroid tedavisine yönelik etkili stratejileri ve bu rahatsızlıkla başa çıkmanın yollarını ayrıntılı olarak ele alacağız.
Hemoroid Hastalarında Beslenme
Hemoroid tedavisinde beslenme, semptomların hafifletilmesi ve tekrarının önlenmesi açısından kritik bir rol oynar. Uygun bir diyet, kabızlığı önleyerek dışkılamayı kolaylaştırır ve anüs çevresindeki basıncı azaltır. Lif açısından zengin besinler, bol su tüketimi ve düzenli öğünler, hemoroid hastalarının beslenme planında yer almalıdır. Yanlış beslenme alışkanlıkları hemoroidleri kötüleştirebilir, bu nedenle diyetinize dikkat etmek, tedavi sürecinin önemli bir parçasıdır. Bu bölümde, hemoroid hastaları için ideal beslenme önerilerini inceleyeceğiz.
Yüksek Lifli Gıdalar Tüketmeye Özen Gösterin
Hemoroiden kurtulmak için, dışkıyı yumuşatan yüksek lifli yiyecekleri bolca tüketerek kabızlık ve sert dışkıdan kaçınmanız önemlidir. Hemoroidden kurtulmanız için günlük olarak tavsiye edilen 30–35 gram lifli besin tüketmektir. Avokado, çilek, incir, brüksel lahanası, meşe palamudu, fasulye, mercimek, kuru yemişler, keten tohumu, chia tohumu ve quinoa gibi gıdalar tüketmelisiniz. Klinik çalışmalarda, yüksek lifli beslenmenin, semptomları ve kanama riskini yaklaşık yüzde 50 oranında azaltmıştır. (2)
- Keten Tohumu Faydaları Nelerdir? Keten Tohumu Nasıl Kullanılır?
- Chia Tohumu Faydaları ve Zararları Nelerdir?
Bol Su Tüketin
Dehidrasyon kabızlığa yol açabilir, lifli gıdaların sindirim sistemi boyunca düzgün bir şekilde hareket etmesi için sıvı tüketimi gereklidir. Avrupa Klinik Beslenme Dergisi’nde yayınlanan bir çok çalışma, sıvı kaybı ve sıvı kısıtlamasının hemoroid semptomlarını kötüleştiren kabızlığı arttırabileceğini göstermektedir. Kabızlığı rahatlatmak ve hemoroidden kurtulmak için iyi bir yol olarak, her öğünden önce en az bir bardak su için. (3)
Fermente Gıdalar Tüketin
Kefir, kimchi ve çiğ gıdalar ve yoğurt gibi fermente gıdalar, sindirim sisteminin düzgün çalışması için gerekli olan sağlıklı bakteriler açısından zengindir. Bazı çalışmalar, fermente gıdaların ve probiyotiklerin bağırsak sistemi sağlığını iyileştirdiğini, besinlerin biyoyararlanımını sentezlediğini ve geliştirdiğini, bağırsak pH’ını değiştirdiğini ve sindirime yardımcı olduğunu kanıtlamıştır. (4)
- Kefir Nedir ve Faydaları | Bağışıklık Sistemi Güçlendirici, Bağırsak İyileştirici
- Kefir Nedir? Kefirin Faydaları ve Kefir Nasıl Yapılır?
Alkol ve Baharatlı Gıda Tüketimini Sınırlandırın
Alkol, hemoroid belirtilerini daha da kötüleştirerek, sindirim sistemi üzerinde dehidrasyona neden olabilir. Baharatlı yiyecekler ise hemoroid belirtilerini yoğunlaştırabilir. Bazı çalışmalar, hem alkol hem de baharatlı gıda tüketiminin, hemoroid için risk faktörü olduğunu göstermektedir. Bu yiyecekleri hemoroidden kurtulana kadar sınırlayın. (5)
Tuvalet Alışkanlıklarınızı Düzenleyin
Tuvalet Alışkanlıklarınızı Düzenleyin
Hemoroid tedavisinde ve önlenmesinde, tuvalet alışkanlıklarınızı düzenlemek büyük önem taşır. Düzenli ve doğru tuvalet alışkanlıkları, anüs bölgesindeki baskıyı azaltarak hemoroid oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir. Tuvalet ihtiyacını ertelememek, dışkıyı zorlamadan çıkarmak ve tuvalette uzun süre kalmamak, hemoroid belirtilerini hafifletmek için basit ama etkili adımlardır. Bu bölümde, sağlıklı tuvalet alışkanlıklarını nasıl geliştirebileceğinizi öğreneceksiniz.
Tuvalete Gitmek İçin Beklemeyin
Bağırsak hareketleri sırasında sızıntı ağrılı olabilir ve hemoroid problemlerini daha da kötüleştirebilir. Tuvalete gitmek için çok uzun süre beklemeyin. Vücudunuzun sinyallerine dikkat edin ve tuvaleti kullanmak için bir dürtü hissettiğinizde hemen gidin. Aksi takdirde dışkı daha da zorlaşır ve bu otomatik olarak size zorluk yaşatır. Tuvalete gittiğinizde, zamanınızı ayırın ve vücudunuzu rahatlatın. (6)
Kabızlığı Önlemeye Çalışın
Kabızlık, banyoyu kullanırken sizi oldukça zorlar ve bu da hemoroid ağrısını ve iltihaplanmayı artırabilir. Kabızlığı önlemek için bol sıvı tüketin, düzenli fiziksel aktivite yapın ve dışkıyı yumuşak yapan yüksek lifli yiyecekler yiyin. Bu adımlar aynı zamanda hemoroidden kurtulmanıza da yardımcı olacaktır.
Tuvalette Uzun Süre Oturmaktan Kaçının
Tuvalete fazla zaman geçirmek hemoroidi kötüleştirebilir. Tuvaleti kullanırken odaklanın veya dikkatinizin dağılmamasına özen gösterin; Bu sayede zorlanmadan daha kısa sürede ve ağrısız işinizi halletmiş olacaksınız. Telefonunuzu yanınıza almayın.
Hijyene Dikkat Edin
Dışkının iyice temizlenmemiş olması, hemoroidi daha da kötüleştirebilir, bu nedenle tuvalete gittikten sonra iyice temizlenmeniz önemlidir. Ancak, bu işlemi çok sert bir şekilde veya kimyasallar, alkol ve parfüm içeren sabunlar kullanarak yapmayın. Bunun yerine, temizlenmek için sadece su kullanın ve daha sonra altınızı kurutun. Sıcak su içinde 10 dakika, günde iki kez oturmayı içeren bir sitz banyosu, anal kaşıntı, ağrı ya da yanmalara yardımcı olur ve hemoroidi hızlı tedavi etmenin en iyi yollarından biri olarak bilinir.
Hemoroid Hastalığına İyi Gelen Takviyeler
Hemoroid semptomlarını hafifletmek ve iyileşme sürecini desteklemek için çeşitli takviyeler kullanılabilir. Bu takviyeler, damar sağlığını güçlendirerek hemoroidlerin küçülmesine ve şişkinliğin azalmasına yardımcı olur. Doğal bitki özleri, vitaminler ve mineraller içeren bu takviyeler, hemoroid tedavisini destekleyici bir rol oynar. Doğru takviyeleri kullanarak hemoroidlerin neden olduğu rahatsızlıkları hafifletebilir ve daha hızlı bir iyileşme süreci elde edebilirsiniz. Bu bölümde, hemoroid hastalığına iyi gelen etkili takviyeleri inceleyeceğiz.
Butcher’s Broom (Tavşan Memesi)
Tavşan memesi, şişlik ve hemoroid iltihaplanmasını azaltmaya yardımcı olabilir. Almanya’da yapılan bir 2002 araştırması, tavşan memesinin, kronik venöz yetmezliğimdem muzdarip hastalar için etkili bir tedavi aracı olduğunu bulmuştur. Bu durum, damarlardaki kan akışının yetersiz olduğu bir durumdur. (7)
Pycnogenol (Çam Kabuğu Ekstresi)
Fitoterapi Araştırmaları’nda yayınlanan bir çalışma, akut hemoroidal atakların tedavisi için oral ve topikal olarak uygulanan Pycnogenol® hemoroid kreminin 84 olgu ile kontrollü, randomize bir çalışmada etkinliğini araştırmıştır. Bir tedaviden 48 saatten daha kısa bir sürede, hastalar kaydedildi ve belirtileri ve semptomları puanlandı. Skorlardaki olumlu düşüş, Pycnogenol® grubunun, plasebo verilen kontrol grubuna göre belirgindi. Çalışma oral ve topikal Pycnogenol® ‘un akut hemoroidleri iyileştirmeye yardımcı olduğunu göstermektedir. (8)
At Kestanesi
At kestanesi yaygın olarak zayıf kan akışı ve şişmeler için bitkisel bir ilaç olarak kullanılır. Alternatif Tıp Dergisi’nde yayınlanan araştırmaya göre, at kestanesinin mikrodolaşım, kılcal damar ve damar tonunu iyileştirdiği, ayrıca hemoroidden kurtulmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir. (9)
Cadı Fındığı
Cadı fındığı cilt iyileştirici, sıkılaştırıcı ve antioksidan özellikleri için kullanılan bir bitkidir. Cadı fındığı topikal uygulaması, enflamasyonu ve ağrıyı azaltarak hemoroidli yatıştırmaya yardımcı olabilir.
Psyllium Husk (Karnıyarık Otu)
Psyllium, toz halinde satılan doğal bir lif kaynağıdır. Çalışmalar, psyllium gibi bitki liflerinin tuvaleti esnasında kanamayı azaltabileceğini ve kabızlığın önlenmesine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Psyllium kullanırken bol su içtiğinizden emin olun.
Sindirim Hastalıkları ve Bilimleri’nde yayınlanan bir 2011 hayvan çalışmasında, psyllium’un fareler üzerinde bağırsak uyarıcı ve laksatif etkisi olduğu ve yüksek dozlarda antisekretuar (vücut sıvısının normal sekresyon oranını azaltarak) ve antidiyare aktivitesi olduğu bulunmuştur. (10)
Hemoroid İçin Faydalı Uçucu Yağlar
Hemoroidlerin neden olduğu rahatsızlıkları hafifletmek için uçucu yağlar doğal ve etkili bir çözüm sunabilir. Bu yağlar, anti-enflamatuar ve ağrı kesici özellikleri sayesinde hemoroid semptomlarını azaltmaya yardımcı olur. Uçucu yağların düzenli kullanımı, şişliği azaltabilir, kaşıntıyı hafifletebilir ve iyileşme sürecini hızlandırabilir. Özellikle lavanta, çay ağacı ve nane yağı gibi yağlar, hemoroid tedavisinde yaygın olarak tercih edilir. Bu bölümde, hemoroid için faydalı olan uçucu yağları ve kullanım yöntemlerini inceleyeceğiz.
Selvi Esansiyel Yağı
Selvi esansiyel yağı aşırı kan akışını durdurur ve kanın pıhtılaşmasını düzenler. Bu hemostatik ve büzücü özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Selvi yağı kan damarlarının büzülmesine yardımcı olur ve dokuları sıkılaştırır. Ayrıca, bazı insanlar için kabızlığı hafifletmeye yardımcı olabilecek kaygıyı da azalttığı bilinmektedir. Bir pamuğa 3 ile 4 damla ekleyerek ve ilgili alana uygulayarak selvi yağını topikal olarak kullanabilirsiniz. (11)
Helichrysum Esansiyel Yağı (Ölmez Çiçek)
Helichrysum esansiyel yağı, yiyecekleri parçalamak ve sindirim sorunlarını önlemek için gerekli olan mide suyunun salgılanmasını teşvik etmeye yardımcı olur. Aynı zamanda topikal olarak uygulandığında bir anti-enflamatuar ajan olarak hizmet eder. Helichrysum kullanmak için, karın veya iltihaplı bölgeyi iki ile üç damla dökerek, ovun. (12)
Lavanta Yağı
Lavanta yağı, hemoroid semptomlarını hafifletmek için kullanılan en popüler uçucu yağlardan biridir. Anti-enflamatuar ve yatıştırıcı özelliklere sahip olan bu yağ, ağrı ve kaşıntıyı hafifletir. Lavanta yağı, anal bölgeye nazikçe masaj yapılarak veya oturma banyosuna eklenerek kullanılabilir. Araştırmalar, lavanta yağının ciltteki iltihaplanmayı %40 oranında azalttığını göstermektedir.
Çay Ağacı Yağı
Çay ağacı yağı, güçlü antiseptik ve anti-enflamatuar özelliklere sahip bir başka etkili yağdır. Hemoroidlerin neden olduğu şişlik ve tahrişi azaltmaya yardımcı olur. Çay ağacı yağı, taşıyıcı bir yağ ile seyreltilerek doğrudan hemoroid üzerine uygulanabilir. Bazı çalışmalar, çay ağacı yağının düzenli kullanımının hemoroidlerin küçülmesine ve iyileşme sürecinin hızlanmasına katkıda bulunduğunu göstermiştir.
Nane Yağı
Nane yağı, soğutucu etkisi sayesinde hemoroid ağrısını hafifletmede etkilidir. Ayrıca, bu yağın anti-enflamatuar özellikleri, hemoroidlerin neden olduğu şişliği azaltabilir. Nane yağı, özellikle ağrı ve rahatsızlık hissini hafifletmek için oturma banyolarında veya taşıyıcı yağlarla seyreltilerek kullanılabilir. Bilimsel çalışmalar, nane yağının anal bölgedeki ağrıyı %30’a varan oranda hafifletebileceğini ortaya koymuştur.
Ardıç Yağı
Ardıç yağı, hemoroid tedavisinde kullanılan diğer bir uçucu yağdır. Bu yağın antiseptik ve analjezik özellikleri, hemoroidlerin neden olduğu enfeksiyonu önlemeye ve ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Ardıç yağı, özellikle hassas ciltler için dikkatle seyreltilerek kullanılmalıdır. Araştırmalar, ardıç yağının düzenli kullanımının, hemoroid semptomlarını hafifletmede etkili olduğunu göstermektedir.
Uçucu yağların kullanımında dikkatli olunmalı ve özellikle hassas bölgelerde kullanmadan önce mutlaka bir taşıyıcı yağ ile seyreltilmelidir. Ayrıca, bu yağların kullanımı öncesinde bir uzmana danışmak da önemlidir.
Hemoroid (Basur) Nedir?
Hemoroid belirtilerini daha önce hiç yaşamadıysanız, hemoroiddin nasıl geçeceğini bilmek neden bu kadar önemli diye düşünüyor olabilirsiniz. Çünkü herkes hemoroid geçirme riski taşır.
Hemoroid, kan damarlarıyla dolu ve rektumun sonunda, anüsün hemen içinde bulunan minder dokusudur. Anal sfinkter denen dairesel bir kas ile birlikte, hemoroid bağırsak hareketini kontrol etmeye yardımcı olur. İnsanlar “hemoroidi” olduklarını söylediğinde, gerçekten ne anlama geldiğini bilmemektedir. Bu dokuların büyümesi ile hemoroid olursunuz. Büyümüş hemoroidler sıklıkla kaşıntı, mukus akıntısı veya kanama gibi semptomlarla ilişkilidir. Kanama, sert dışkı hemoroidlerdeki kan damarlarının ince duvarlarına zarar verdiği zaman gerçekleşir.
İki temel tip iç ve dış hemoroid vardır. İç hemoroidler daha sık görülür ve dış hemoroidler, dış ağrıya sebep olan yumrular şeklinde görülür. Şişmiş bir dış hemoroid de kanama oldukça yaygındır.
Şişmiş iç hemoroidler anüsten çıkabilir ve yumuşak doku kitlesi olarak görülebilir. Bunlara protruding veya prolapslanmış hemoroidler denir. Daha büyük hemoroidler, çok rahatsız edici hale gelebilir ve anüste aşırı kaşıntıya sebep olabilir. (13)
Hemoroid Çeşitleri Nelerdir?
Hemoroid, yerleşim yerine ve semptomlarına göre iki ana türe ayrılır: iç hemoroid ve dış hemoroid. İç hemoroidler, rektumun iç kısmında gelişir ve genellikle ağrısızdır, ancak kanamaya neden olabilir. Dış hemoroidler ise anüs çevresinde yer alır ve genellikle daha ağrılı olup, şişlik ve rahatsızlığa yol açabilir. Her iki tür de farklı tedavi yaklaşımları gerektirir ve belirtilerin şiddetine göre müdahale edilebilir.
Dış Hemoroid
Dış basur anal çıkışın dışında yer alır. Dış hemoroidler estetik olarak görünüm bozukluğu gibi rahatsızlıklar yaratmaktan başka bir şikayet göstermezler. Makat kenarında et beni gibi şişlikler meydana gelir. Eğer hastada başka şikayetler söz konusuysa büyük ihtimal iç basur ya da farklı bir makat hastalığı söz konusu olmaktadır. azen bir dış hemoroidde kan pıhtısı oluşur, iltihap ve ağrılı bir yumru gelişir. Bu duruma ise tromboze hemoroid adı verilir.
İç Hemoroid (Internal Hemoroidler) Nedir?
İç hemoroidler, rektumun iç kısmında bulunan damarların genişlemesiyle oluşur ve genellikle ağrısızdır. Bu hemoroidler, rektumun üst kısmında yer aldığından, dışarıdan gözle görülmezler. İç hemoroidler genellikle rektal kanama ile kendini gösterir. Bu durum, tuvalet sırasında dışkıda veya tuvalet kağıdında parlak kırmızı kan olarak fark edilebilir. İleri evrelerde, hemoroid dokusu rektumdan dışarı çıkabilir ve bu durumda prolabe olmuş hemoroidlerden bahsedilir. Tedavi, hemoroidin boyutuna ve semptomların şiddetine göre değişir.
Hemoroid Evreleri Nelerdir?
Hemoroidler, ilerleme derecesine göre dört farklı evrede sınıflandırılır. Her evre, farklı semptomlar ve tedavi gereksinimleriyle karakterizedir.
1. Evre: Hafif Şişlik ve Kanama
Semptomlar: Hemoroidler anüsün iç kısmında hafif şişlik yapar ve kanama olabilir. Bu evrede dışarı sarkma görülmez.
Tedavi: Yüksek lifli diyet, bol sıvı alımı ve dışkıyı yumuşatan ilaçlar önerilir. Ağrısızdır ve genellikle sadece kanama görülür.
2. Evre: Dışarı Çıkan ve Geri Dönen Hemoroidler
Semptomlar: Hemoroidler dışkılama sırasında anüsten dışarı çıkar ve sonrasında kendiliğinden geri döner. Kanama, kaşıntı ve rahatsızlık yaygındır.
Tedavi: Sıcak oturma banyoları, dışkı yumuşatıcılar ve hemoroid kremleri kullanılabilir. Doktor kontrolünde minimal invaziv prosedürler de değerlendirilir.
3. Evre: Elle Geri İtilmesi Gereken Hemoroidler
Semptomlar: Hemoroidler dışarı çıkıp kendiliğinden geri dönmez, elle geri itilmesi gerekir. Şiddetli ağrı, kanama ve kaşıntı olabilir.
Tedavi: Skleroterapi, lastik bant ligasyonu gibi minimal invaziv prosedürler önerilir. Cerrahi müdahale de seçenekler arasındadır.
4. Evre: Sürekli Dışarıda Kalan Hemoroidler
Tedavi: Genellikle cerrahi müdahale gereklidir. Hemoroidektomi veya stapling gibi prosedürlerle tedavi edilir. Bu evrede komplikasyon riski yüksektir, bu nedenle acil tıbbi müdahale önemlidir.
Semptomlar: Hemoroidler sürekli dışarıda kalır, elle geri itilemez ve ciddi rahatsızlığa neden olur. Tromboze (pıhtılaşmış) hemoroidler bu evrede sık görülür.
Hemoroid Belirtileri Nelerdir?
Hemoroidler, birçok farklı belirtiyle kendini gösterebilir ve bu belirtiler genellikle hemoroidin türüne ve evresine bağlı olarak değişir. Bazı hastalar hafif semptomlar yaşarken, diğerleri daha şiddetli rahatsızlıklarla karşılaşabilir. En yaygın belirtiler arasında rektal kanama, kaşıntı, ağrı, şişlik ve dışkılama zorluğu yer alır. Bu belirtiler, hemoroidlerin tanısında önemli ipuçları sunar ve tedavi seçeneklerini belirlemede yol göstericidir. Bu bölümde, hemoroid belirtilerini ayrıntılı olarak ele alacağız.
Hemoroid Belirtileri
- Rektal Kanama
- Kaşıntı ve Tahriş
- Ağrı ve Rahatsızlık
- Şişlik ve Hassasiyet
- Dışkılama Sırasında Zorluk
- Mukuslu Akıntı
Rektal Kanama
Rektal kanama, hemoroidlerin en yaygın belirtisidir. Hemoroidli hastaların yaklaşık %70’inde bu belirti görülür. Parlak kırmızı kan, genellikle dışkılama sırasında veya tuvalet kağıdında fark edilir. Kanama, iç hemoroidlerde daha sık görülür ve genellikle ağrısızdır.
Kaşıntı ve Tahriş
Anüs çevresinde kaşıntı ve tahriş, özellikle dış hemoroidlerde yaygındır. Hemoroidli hastaların %50’sinden fazlası bu şikayeti yaşamaktadır. Kaşıntı, hemoroidlerin anüs çevresinde nem ve mukus birikmesine neden olmasıyla ortaya çıkar.
Ağrı ve Rahatsızlık
Ağrı, özellikle dış hemoroidlerde belirgin olup, dışkılama sırasında veya otururken şiddetlenebilir. Hemoroidli hastaların yaklaşık %30’u ağrıdan şikayet eder. Tromboze hemoroidlerde bu ağrı daha şiddetlidir.
Şişlik ve Hassasiyet
Anüs çevresinde şişlik ve hassasiyet, dış hemoroidlerin en belirgin özelliğidir. Bu durum, hemoroidlerin iltihaplanması veya tromboz nedeniyle büyümesi sonucu oluşur.
Dışkılama Sırasında Zorluk
Hemoroidler, dışkılama sırasında zorlanmaya neden olabilir. Bu, dışkılamanın tamamlanmamış hissiyle birlikte gelir ve hastaların %20’sinde görülür.
Mukuslu Akıntı
Hemoroidlerin neden olduğu mukuslu akıntı, anüs çevresinde nem ve kaşıntıya yol açabilir. Bu belirti, genellikle iç hemoroidlerde daha yaygındır ve hemoroidlerin anüsten dışarı sarktığı durumlarda daha belirgindir.
4. derece hemoroidler, ağrılı tromboze hemoroid şeklindedir. Bu, kan akışı olmayan bir (genellikle) dış hemoroide değinmektedir, çünkü bunlara bağlı olan damar bir tromboza (kan pıhtısı) sahiptir. Tromboze bir hemoroid için sorumlu tromboz çoğunlukla büyük bir tedavi olmaksızın iki ile üç hafta içinde geçebilir. Hemoroidin şişmesi ve iltihabından kaynaklanan ağrı genellikle geliştikten sonraki ilk 24-48 saatte en kötü derecededir.
Hemoroidli insanlarda portal hipertansiyon riski artmaktadır. (14) WebMD’ye göre, “Portal hipertansiyon, portal venöz sistem olarak adlandırılan bir damar sistemi içindeki tansiyonun artmasıdır. Mide, bağırsak, dalak ve pankreastan gelen damarlar daha sonra daha küçük damarlara girerek karaciğere doğru ilerleyen portal damar içinde birleşir. ”
Birçok insan, “Hemoroid geçer mi?” Diye merak ediyor. Çoğu şişmiş hemoroid, doktorunuzun önerdiği diğer ek tedavi yöntemlerinin yanı sıra, beslenme ve tuvalet alışkanlıklarını da içeren bir tedavi yolu izlediğinizde geçer.
Hemoroid Ne Kadar Sürer?
Hemoroid semptomları çoğu insan için birkaç gün içinde ortaya çıkar ve geçer, ancak bazı durumlarda tekrar tekrar tıbbi müdahale gerektirebilir. Semptomlar bir ya da iki haftadan daha uzun bir süre devam ederse ve evde tedavi ile iyileşmezse, muhtemelen doktoru ziyaret etme vakti gelmiştir. Sık sık hemoroid olanlar için, diyet müdahalesi, dış ve iç hemoroidlerden kurtulmanın en iyi yollarından biridir.
İnsanlar herhangi bir anal ağrının hemoroid olduğunu düşünsede, dermatolojik hastalıklar, divertikülit, apse ve fistül, ülser, fissür, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, siğiller, HIV, enfeksiyonlar ve iltihaplanmalar gibi semptomlara neden olabilecek bir dizi başka anorektal bozukluk olabilir. Bu koşulların nedeni rektal muayeneye gittiğinizde doktorunuz tarafından kararlaştırılır.
Divertikülit ve Hemoroid
İnsanlar bazen divertikülit ve iç hemoroidi karıştırabilirler. Divertikülit, kolon duvarlarındaki keselerin iltihaplandığı ve kolon içine doğru bastırıldığı bir durumdur. Semptomların ve kök problemlerinin bir kısmı hemoroid ile benzer olsa da, divertikülit biraz daha ciddi olma eğilimindedir, yaş ve zayıf lif alımından kaynaklanabilmektedir.
Hemoroid Nedenleri Nelerdir?
Hemoroidler, genellikle çeşitli yaşam tarzı ve fiziksel faktörlerin bir araya gelmesiyle oluşur. Bu faktörler, rektum ve anüsteki damarların aşırı baskı altında kalmasına ve genişlemesine neden olur. Hemoroid gelişimi, kişinin genetik yatkınlığı, beslenme alışkanlıkları ve günlük aktiviteleri gibi birçok etkenle ilişkili olabilir. Bu bölümde, hemoroidlerin en yaygın nedenlerini ve bu nedenlerin nasıl hemoroid oluşumuna yol açtığını ayrıntılı olarak ele alacağız.
Hemoroid Nedenleri
- Kronik Kabızlık
- Uzun Süreli Oturma
- Yetersiz Lif Tüketimi
- Gebelik
- Aşırı Zorlama (Dışkılama veya Ağır Kaldırma)
- Yaşlanma
- Genetik Yatkınlık
- Obezite
Kronik Kabızlık
Kronik kabızlık, hemoroidlerin en yaygın nedenlerinden biridir. Kabızlık sırasında, kişi dışkıyı çıkarmak için fazla zorlandığında rektum ve anüs çevresindeki damarlar üzerinde aşırı baskı oluşur. Bu baskı, damarların genişlemesine ve hemoroidlerin oluşmasına neden olabilir. Yapılan bir çalışmada, kabızlık yaşayan bireylerin %27’sinde hemoroid geliştiği bulunmuştur.
Uzun Süreli Oturma
Uzun süre oturmak, özellikle tuvalette uzun zaman geçirmek, hemoroid riskini artırır. Oturma sırasında, anüs bölgesine uygulanan baskı artar ve bu da damarların genişlemesine yol açabilir. Ofis çalışanları ve uzun yol sürücülerinde hemoroid görülme sıklığı daha yüksektir. Uzun süre oturan bireylerde hemoroid gelişme riskinin %15 daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Yetersiz Lif Tüketimi
Yetersiz lif tüketimi, sert dışkı ve kabızlık gibi durumlara yol açarak hemoroid riskini artırabilir. Lif, dışkının yumuşak olmasını sağlayarak dışkılamayı kolaylaştırır ve bağırsak hareketlerini düzenler. Düşük lifli diyetle beslenen bireylerin hemoroid geliştirme olasılığı %30 daha fazladır. Lif tüketiminin artırılması, hemoroid riskini önemli ölçüde azaltabilir.
Gebelik
Gebelik, kadınlarda hemoroid riskini artıran önemli bir faktördür. Gebelik sırasında, büyüyen rahim anüs ve rektum bölgesine baskı yapar, bu da damarların genişlemesine neden olabilir. Ayrıca, hormonal değişiklikler de damarların genişlemesini kolaylaştırır. Gebelik sırasında kadınların %40’ında hemoroid geliştiği rapor edilmiştir.
Aşırı Zorlama (Dışkılama veya Ağır Kaldırma)
Ağır kaldırma veya dışkılama sırasında aşırı zorlanma, anüs çevresindeki damarlara fazla baskı uygulayarak hemoroid oluşumuna yol açabilir. Ağır işlerde çalışan veya spor yapan bireylerde hemoroid gelişme riski daha yüksektir. Bu tür fiziksel aktivitelerin, damar basıncını artırarak hemoroid oluşumunu %25 oranında artırdığı bulunmuştur.
Yaşlanma
Yaşlanma, hemoroid riskini artıran bir diğer faktördür. Yaş ilerledikçe, rektal bölgede destekleyici dokular zayıflar ve damarlar daha kolay genişleyebilir. 50 yaş üzeri bireylerde hemoroid görülme sıklığı %50’ye kadar çıkabilir. Yaşlanma süreci, damar elastikiyetinde azalmaya ve hemoroidlerin daha yaygın hale gelmesine yol açar.
Genetik Yatkınlık
Genetik faktörler, bazı bireylerin hemoroid geliştirmeye daha yatkın olmasına neden olabilir. Ailede hemoroid öyküsü olan kişilerde bu durumun görülme olasılığı daha yüksektir. Yapılan araştırmalar, genetik yatkınlığın hemoroid gelişiminde %20-25 oranında etkili olabileceğini göstermektedir.
Obezite
Obezite, vücut ağırlığının artmasıyla birlikte pelvik bölgeye uygulanan baskıyı artırır, bu da hemoroid oluşumuna zemin hazırlar. Obez bireylerde hemoroid görülme olasılığı, normal kilolu bireylere göre %50 daha fazladır. Obezite ayrıca kabızlık riskini de artırarak hemoroid oluşumunu tetikleyebilir.
Hamilelik sırasında karnın içinde oluşan basınçta artış, kabızlık ve uzun süre boyunca tuvalette oturmak, hemoroiddin gelişmesine katkıda bulunan önemli faktörlerdir. Yaşlanmanın ve genetik faktörlerin bir sonucu olarak destekleyici dokunun zayıflaması başka bir risk faktörü oluşturur.
Düşük lifli beslenme, baharatlı yiyecekler ve alkol alımı dahil olmak üzere birçok beslenme faktörü, hemoroid belirtilerinin olası nedenleri olarak görülmüştür, ancak bunun kanıtlandığı yeterli araştırma yoktur. Ayrıca, daha yüksek sosyoekonomik sınıfı olan Kafkasyalıların daha fazla sayıda hemoroid sıkıntısına maruz kaldıkları da yayınlanmıştır, ancak bu veriler insanların sağlık hizmeti alma uygulamalarına dayandığı için sınırlı olabilir. (15)
- Obezite Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir? Nasıl Önlenir
- Obezite Tedavisi: Obezite Nasıl Teşhis Edilir ve Ne Yapmalı?
Hemoroid için Konvansiyonel Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hemoroid tedavisinde kullanılan konvansiyonel yöntemler, hastalığın evresine ve semptomların şiddetine göre belirlenir. Bu yöntemler, hemoroidlerin küçültülmesini veya tamamen ortadan kaldırılmasını hedefler. Aşağıda, en yaygın konvansiyonel tedavi yöntemlerini listeleyecek ve ardından her bir yöntemi ayrıntılı olarak ele alacağız.
Genişlemiş hemoroid için doktora gittiğinizde, anüsde iltihaplı olup olmadığına ve hemoroidlerin dışta mı içeride mi olduğuna bakıp, derecesi belirlenecek. Semptomlarınızın şiddetine bağlı olarak, doktorun tanı koyduktan sonra seçebileceği birçok muayene türü vardır. Doktorlar genellikle parmakla anüsün içine hafifçe sokulmasını içeren bir dijital rektal muayene yaparlar. Doktor, sfinkter kaslarını ve anüsteki zarların dokusunu incelemesine izin veren dairesel hareketler kullanarak anal kanalın iç kısmını kontrol ederler.
Doktorunuz genişlemiş hemoroidlere sahip olduğunuzu düşünüyorsa, muhtemelen bir proktoskopi yapar. Bu, rektumu kaplayan zarları inceleyen bir ışık ve lens üzerine kısa bir tüpün (proktoskop) yerleştirilmesini içerir. Doktor genişlemiş hemoroid olup olmadığını ve ne kadar büyük olduklarını görmek için bakar. İnsanlar bu prosedürlerle gelen acı ve rahatsızlıktan korkmaktadır, ancak genellikle zararsızdır ve tedavinin yönünü belirler.
Hemoroidli hastaların çoğunda, diyet tedavisi, lif takviyeleri, hemoroid kremleri, skleroterapi, lastik bant ligasyonu ve infrared koagülasyon gibi tıbbi tedavilerle semptomlar hafifletilir.
Hemoroid için Konvansiyonel Tedaviler
- İlaç Tedavisi
- Skleroterapi
- Lastik Bant Ligasyonu
- İnfrared Koagülasyon
- Hemoroidektomi
- Hemoroid Stapling
- Hemoroid Cerrahisi
İlaç Tedavisi
İlaç tedavisi, hemoroid semptomlarını hafifletmek için kullanılan ilk basamak tedavidir. Kremler, merhemler, fitiller ve oral ilaçlar genellikle kaşıntı, ağrı ve şişliği azaltmak amacıyla kullanılır. Reçetesiz satılan hidrokortizon kremleri ve analjezikler, hafif semptomların yönetiminde etkilidir. Yapılan araştırmalar, bu ilaçların hemoroid semptomlarını %50 oranında hafiflettiğini göstermektedir.
Skleroterapi
Skleroterapi, hemoroidleri küçültmek için damarların içine kimyasal bir madde enjekte edilmesini içerir. Bu madde, hemoroidin büzülmesine ve sonunda kaybolmasına neden olur. Skleroterapi, özellikle erken evre hemoroidler için etkili bir tedavi yöntemidir. Klinik çalışmalar, skleroterapi uygulanan hastaların %75’inde hemoroidlerin başarıyla küçüldüğünü göstermektedir.
Sklerozan damarın en iç yüzeyine zarar vermek için kullanılır, bu da damardaki kan dolaşımını engelleyen bir kan pıhtısı oluşturur. Zamanla, damar skar dokusuna dönüşür ve kaybolur.
2010 yılında, bir grup 338 Japon medikal kurumu, alüminyum potasyum sülfat ve tannik asit (ALTA) kullanılarak skleroterapi için iyi sonuçlar bildirmiştir. ALTA’nın 2, 3 ve 4 hemoroid içine enjekte edilmesi üzerine, 3,519 hastanın %98’i 28 gün içinde olumlu etkiler bildirmiştir. İki yıl sonra nüks oranı %18 idi ve komplikasyonlar arasında ateş, düşük tansiyon, perineal ağrı ve rektal ülser vardı, ancak hafiflerdi. (16)
Lastik Bant Ligasyonu
Lastik bant ligasyonu, iç hemoroidleri tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan minimal invaziv bir yöntemdir. Bu yöntemde, hemoroidin tabanına lastik bir bant yerleştirilir, bu da kan akışını keserek hemoroidin zamanla düşmesine yol açar. Lastik bant ligasyonu, hemoroidlerin cerrahi müdahaleye gerek kalmadan tedavi edilmesini sağlar. Yapılan çalışmalara göre, bu yöntemle tedavi edilen hastaların %80’inde hemoroidlerin tamamen ortadan kalktığı belirtilmiştir.
Doktorunuz, ligator olarak adlandırılan küçük bir aleti daha hafif bir tüp yoluyla anal kanala yerleştirir. Daha sonra doktor, hemoroidi forseps ile kavrar, ligatorun silindirini yukarı doğru kaydırır ve lastik bandını hemoroidin tabanı etrafında serbest bırakır. Lastik bant, hemoroidin kan kaynağını keser.
Sindirim Cerrahisinde yayınlanan bir 2000 çalışması, lastik bant ligasyonunun semptomatik ikinci ve üçüncü dereceli hemoroidleri tedavi etmek için yararlı, güvenli ve başarılı bir yöntem olduğunu ve dördüncü derece olgularda başarılı bir şekilde uygulanabildiğini, ancak nüks oranının ve ek tedavilerin oranının arttığını göstermiştir. (17)
İnfrared (kızılötesi) Koagülasyon
İnfrared koagülasyon, iç hemoroidlerin küçültülmesi için kullanılan bir diğer minimal invaziv tekniktir. Bu yöntemde, hemoroid dokusuna infrared ışık uygulanarak damarların büzülmesi sağlanır. Bu yöntem, ağrısız olması ve hızlı iyileşme süresiyle bilinir. Çalışmalar, infrared koagülasyonun, hafif ve orta dereceli hemoroidlerin tedavisinde %70-80 başarı oranına sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Doktor, yara dokusuna neden olan ve hemoroide giden kanı kesmek için yoğun bir kızılötesi ışın yaratan bir cihaz kullanır. Hemoroid ölünce, alt rektumun altındaki anal kanalda bir skar oluşur ve skar dokusu, anal kanalın içine girememek için yerinde bulunan damarları tutar.
Bir 2003 çalışmasında, infrared koagülasyon ve lastik bant ligasyonu, etkinlik ve rahatsızlık açısından karşılaştırıldı. Araştırmacılar, tedaviden sonraki ilk hafta boyunca postoperatif ağrının, bant ligasyon grubunda daha yoğun olduğunu buldular; Ağrı ve sürekli dışkı hissi bant ligasyonun da daha yoğundu. Kızılötesi pıhtılaşma grubundaki hastalar daha erken günlük işlerine döndü, ancak daha yüksek bir nüks veya başarısızlık oranına sahipti.
Araştırmacılar, semptomların kontrol altına alınmasında ve hemoroidin yok edilmesinde daha etkili olmasına rağmen, bant ligasyonunun hastaya daha fazla ağrı ve rahatsızlık vermesi ile ilişkili olduğu sonucuna varmışlardır – hemoroidlerden kurtulmanın yollarını ararken aklınızda bulundurmanız gerekiyor. (18)
Hemoroidektomi
Hemoroidektomi, ciddi veya tekrarlayan hemoroidlerin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Bu yöntem, genellikle diğer tedavi yöntemlerinin başarısız olduğu ileri evre hemoroidlerde uygulanır. Hemoroidektomi, kalıcı bir çözüm sunar ancak iyileşme süresi diğer tedavi yöntemlerine göre daha uzundur. Yapılan araştırmalar, hemoroidektominin hemoroidleri tamamen ortadan kaldırmada %95 oranında etkili olduğunu göstermektedir.
Hemoroid Stapling
Hemoroid stapling, prolabe olmuş iç hemoroidleri tedavi etmek için kullanılan bir cerrahi yöntemdir. Bu prosedürde, hemoroid dokusu anüse geri çekilir ve zımbalanarak sabitlenir. Hemoroid stapling, daha az ağrılı bir seçenek olarak kabul edilir ve iyileşme süresi daha kısadır. Klinik veriler, hemoroid staplingin %85 oranında başarılı olduğunu ve hastaların büyük çoğunluğunda semptomların ortadan kalktığını göstermektedir.
Hemoroid Cerrahisi
Cerrahi müdahale geçmişte olduğundan daha az sıklıkla uygulanmaktadır, ancak hemoroidal hastalığın akut komplikasyonları olan veya hemoroidleri başka yöntemlerle tedavi edilemeyen hastalar için düşünülebilir. Hemoroidektomi olarak bilinen hemoroid için cerrahi, hemoroidi veya pıhtıyı küçük bir insizyonla çıkarmayı içerir. Hemoroidektomi tedavisi genellikle ayakta tedavi prosedürüdür ve iki ile üç haftalık bir iyileşme sürecini içerir.
Hemoroid cerrahisi korkutucu görünebilir, ancak diğer tüm tedavi yöntemleri başarısız olduğunda doktorların önerdiği nispeten daha küçük bir prosedürdür.
Hemoroid Geliştirme Riskleri
- Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yaklaşık 20 milyon insan, hemoroiden muzdariptir. (ABD’li yetişkinlerin yüzde 12,8’i).
- 2004 yılında, Ulusal Sağlık Enstitüleri hemoroid tanısının Birleşik Devletler’de 3.2 milyon ayakta bakım ziyareti, 306.000 hastahaneye yatan hasta ve 2 milyon reçeteli hasta olduğunu belirtmiştir.
- Hemoroid 45-65 yaşları arasındaki insanlarda daha yaygındır . Hemoroidin 20 yaşından küçüklerde gelişmesi olağandışıdır.
- Hemoroid gelişmesi riski, beyaz yetişkinlerde siyah yetişkinlere göre daha yüksektir, kadınlarda erkeklere göre daha yüksektir ve gebe kadınlar için risk daha yüksektir.
Hemeroid de Tedbirli Olunması Gereken Durumlar
Yaygın bir endişe, hemoroidin kolorektal kanser riskini artırmasıdır, ancak bu doğru değildir. İki koşul benzer belirtilere neden olabilir. Bu yüzden hemoroidiniz varsa doktora danışmanız önemlidir. Bir hemoroid tamamen iyileşmiş olsa bile, rektal kanamanın diğer nedenlerini ayrıştırmak için kolonoskopi yapılabilir. Amerikan Kolon ve Rektal Cerrahlar Derneği’ne (ASCRS) göre, 50 yaş ve üzerindeki her kişi kolorektal kanser taraması için kolonoskopi yaptırmalıdır. (19)
Türkiye’de Hemoroid (Basur) Üzerine Bilimsel İstatistikler ve Çalışmalar
Türkiye’de hemoroid, oldukça yaygın bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkar. Yapılan çalışmalar, ülkemizde hemoroid prevalansının %20-40 arasında değiştiğini göstermektedir. Bu durum, yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkları ve genetik faktörlerle ilişkilendirilmektedir.
1. Hemoroid Prevalansı
Türkiye’de yapılan bir çalışmada, hemoroid prevalansının %25 olduğu bulunmuştur. Çalışma, özellikle 40 yaş üstü bireylerde hemoroid görülme sıklığının arttığını göstermektedir.
2. Yaşam Kalitesi Üzerindeki Etkisi
Hemoroidlerin yaşam kalitesi üzerindeki etkisini inceleyen bir diğer çalışmada, hastaların %60’ının günlük aktivitelerinde ciddi kısıtlamalar yaşadığı rapor edilmiştir. Bu çalışma, özellikle ileri evre hemoroidlerin bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürdüğünü ortaya koymaktadır.
3. Tedavi Yöntemleri Üzerine Araştırmalar
Türkiye’de hemoroid tedavisinde uygulanan cerrahi yöntemler üzerine yapılan bir araştırmada, hemoroidektominin %85 başarı oranına sahip olduğu ve hastaların %90’ının 6 ay içerisinde tamamen iyileştiği belirtilmiştir.
Bu istatistikler ve araştırmalar, hemoroid sorununun Türkiye’de yaygın olduğunu ve hemoroid tedavisinde etkili yöntemlerin başarıyla uygulandığını göstermektedir. Hemoroid ile ilgili daha fazla bilgi ve kaynak için akademik veri tabanları ve ilgili bilimsel yayınlara başvurabilirsiniz.
Hemoroid Hakkında Nihai Düşünceler
Hemoroid, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen çok yaygın bir anorektal durumdur.
Büyümüş hemoroid sıklıkla kaşıntı, mukus akıntısı veya kanama gibi semptomlarla ilişkilidir. Kanama, sert dışkı hemoroidlerdeki kan damarlarının ince duvarlarına zarar verdiği zamanlarda olur.
Hemoroid tedavisinde kabızlığın önlenmesi birincil anahtardır. Tuvaleti kullanırken gergin olmamanız, uzun süre beklememeniz ve işiniz bittiğinde iyice temizlemeniz önemlidir.
Kabızlığı hafifleten gıdalar ve bitkisel takviyeler hemoroid semptomlarını hafifletebilir.
Yüksek lifli bir diyet ve bol miktarda sıvı almak hemoroidden kurtulmak için yapabileceğiniz en yararlı beslenme değişiklikleridir.
Tıbbi olmayan tedaviler işe yaramazsa, hemoroidi tedavi etmek için yapılabilecek nispeten ağrısız prosedürler vardır. İlerlemiş durumlarda, hemoroidektomi denilen ayaktan ameliyatı gerekebilir.
