E Vitamini (Tokoferol) Faydaları, Kaynakları ve Yan Etkileri

Mutlu ve SağlıklıLast Updated: 2 Eylül 2024

282 6 minutes read

E Vitamini Nedir? E Vitamini Faydaları, Kaynakları ve Yan Etkileri

E Vitamini veya tokoferol, serbest radikal hasarına karşı savaştığı bilinir, cilt ve saç bakımı, düşük kolesterol düzeyleri, kanser ve Alzheimer’in önlenmesi ve kalp sağlığına iyi gelmesi gibi sağlık yararlarına sahiptir.

İçindekiler

Ayrıca, fiziksel dayanıklılık ve kas gelişimini desteklemesinin yanı sıra hormonal dengeyi, PMS semptomlarını, metabolizmayı ve bağışıklık sistemini iyileştirmeye de yardımcı olur.

ilgili yazı: E Vitamini’nin Sağlığa ve Cilde Faydaları

E Vitamini Nedir?

Hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerinden koruyan ve sağlık için kritik öneme sahip, yağda çözünen önemli bir antioksidandır.

Aslında sekiz ilgili tokoferol ve tokotrienol grubu için kullanılan bir terimdir; Sekiz tokoferolün dışında, alfa tokoferoller en yaygın şekilde bulunurlar ve ayrıca vücut tarafından tercihen emilir ve kullanılırlar.

Tokoferol ilk olarak 1922’de sıçanlar üzerinde yapılan deneylerle keşfedildi.
(1) Takviye olarak, doğal ya da sentetik formda bulunur. Sentetik form, doğal formun yarısı kadar aktiftir.

E Vitamini Faydaları Nelerdir?

Tükettiğiniz sağlıklı besinlerin size ne gibi faydaları olduğunu hiç düşündünüz mü? Siz farkında olmasanız da tükettiğiniz besinlerin size ‘sağlık’ verdiğini unutmayın.

Özellikle vitamin ve minerallerin vücudunuzun bir saat gibi çalışmasına büyük katkısı var. Bunlardan biri de E vitaminidir. Genellikle günlük alınan gıdalarda bulunan E vitamin, yağda erir ve güneş ışınlarına karşı duyarlıdır.

Kanser ve kardiyovasküler hastalıklar gibi birçok hastalığın tedavisine yardımcı olur.

Antioksidan etkisi olan E vitaminine, bazı diyetlerde ihtiyaç olabilir. Bunun nedeni de kullanılan bitkisel yağ oranının artmasıdır. Faydaları şöyle sıralanabilir:

E Vitamini Faydaları

Kolesterolü Düzenler
Serbest Radikallerle Savaşır
Anti-kanser Özelliklere Sahiptir
Yaşlanma Karşıtıdır ve Cilt Bakımı İçin Faydalıdır
Saç Bakımı
Hormonları Dengeler
PMS Belirtilerini Azaltır
Kataraktın Büyümesini Geciktirir
Alzheimer’ı Önler
Yağlı Karaciğer Hastalığı İçin Faydalıdır
Kas Gücünü ve Gelişimini Destekler
Sinir Sağlığını Geliştirir
Bağışıklık Sistemini ve Metabolizmayı Geliştirir
Kalp Hastalıklarını Önler

E Vitamini Kolesterolü Düzenler

Koroner arterlerdeki tıkanmalar bazen kalp krizlerine neden olabilir ve arterlerdeki bu tıkanmalar, vücuttaki LDL kolesterolün (kötü kolesterol) oksidatif değişiklikleri ile desteklenir.

Ulusal Sağlık Enstitüsü E vitaminin, LDL kolesterolün oksidasyonunu sınırlayan ve böylece kalp hastalıklarının önlenmesine yardımcı olan önemli bir antioksidan bileşeni olduğunu bildirmiştir. (2)

Serbest Radikallerle Savaşır

E vitamini yağda çözünebilir, yani hücre zarı stabilitesine yardımcı olur. E vitamininin antioksidan içeriği, hücreleri serbest radikallerin olumsuz etkilerinden korur, üretimlerini sınırlar. (2)

Anti-kanser Özelliklere Sahiptir

Serbest radikaller hücrelere zarar verdiğinden, vücudumuz için zararlıdırlar. Serbest radikaller vücudun kanser ve diğer kardiyovasküler hastalıklar gibi kronik hastalıklar geliştirme riskini arttırır. (2)

E vitamini bu radikallerle mücadeleye ve vücudu kronik hastalıklardan korumaya yardımcı olur.

Yaşlanma Karşıtıdır ve Cilt Bakımı İçin Faydalıdır

Indian Dermatology Online Dergisi, E vitamininin dermatolojideki rolü üzerine bir çalışma yayınladı. (3)

Bu çalışmada E vitamininin, antioksidan görevi gördüğünü ve cildi birçok hastalıktan koruduğu gösterilmiştir. E vitamini, vücuttaki serbest radikalleri bloke ederek, yaşlanma sürecini yavaşlatmaya yardımcı olur.

Ayrıca sivilce, sivilce lekeleri ve diğer cilt ile ilgili sorunları azaltmaya yardımcı olur. Yüz losyonları ve kremlerinde sıklıkla kullanılır. Bu vitamin izleri azaltmaya yardımcı olur ve aynı zamanda cilt üzerindeki zararlı etkileri azaltmak için de kullanılır.

E Vitamini ve Saç Bakımı

Antioksidan ve anti-enflamatuar bir madde olan bu vitamin, saç derisi üzerinde, hasarı onarmak ve sağlıklı saç gelişimini desteklemek etmek için kullanılır. Birçok yağ, jel ve serumda E vitamini bulunur.

E Vitamini Hormonları Dengeler

Hormonların dengelenmesi için çalışan endokrin ve sinir sisteminin dengelenmesine yardımcı olur. Sağlıklı kilonun korunması, PMS semptomlarının düzelmesine faydalı olur.

Ayrıca, alerjiler, idrar yolu enfeksiyonları, cilt sorunları ve anksiyete riskini azaltır.

E Vitamini PMS Belirtilerini Azaltır

Tokoferol, PMS semptomları üzerindeki faydalı etkileri için bir çok çalışma yapılmıştır. E vitamini takviyesi kaygıyı, stresi ve karın kramplarını hafifletmeye ve pürüzsüz bir kan akışını destekler.

E Vitamini Kataraktın Büyümesini Geciktirir

Katarakt, göz lensinin anormal büyümesinin bir sonucudur. Bu durum, bulanık görme ve yaş daha büyük olan insanlarda yüksek görme engeli riski ile sonuçlanır.

E vitamini değerleri yüksek olan insanların, düşük olanlara kıyasla göz sağlığının daha iyi olduğu kanıtlanmıştır.

E vitamini içinde bulunan antioksidanlar, katarakt ve erken yaşlanma ile ilgili diğer durumların gelişmesini azaltmaya veya geciktirmeye yardımcı olur.

E Vitamini Alzheimer’ı Önler

E vitamininin anti-enflamatuar aktivitesi, Alzheimer ve demans (bunama) gibi nöral koşulların önlenmesine yardımcı olur. Hafızayı ve beyin gelişimini arttırır.

Yağlı Karaciğer Hastalığı İçin Faydalıdır

Yağlı karaciğer hastalığı veya NASH’ın ana nedenlerinden biri E vitamini eksikliğidir, bu nedenle E vitamini takviyesi almak karaciğer sorunlarının tedavisinde faydalıdır.

Kas Gücünü ve Gelişimini Destekler

E Vitamini, vücuttaki oksidatif stresi azaltarak kas gücünü ve gelişimini arttırmaya yardımcı olur. Aynı zamanda kan dolaşımını arttırır ve kılcal damarları güçlendirir.

DNA onarımında ve ayrıca vücudun metabolik süreçlerini iyileştirmeye de yardımcı olur. Tokoferol’ün bebek gelişiminde de faydalı olduğu belirtilmiştir.

E Vitamini Sinir Sağlığını Geliştirir

Antioksidanlar açısından zengin olan E vitamini, sinir ağrılarını (nöropatik ağrı) doğal olarak gidermek için çok faydalıdır. Hücre hasarını önler ve serbest radikallerle savaşır, bu nedenle nöropatide sıklıkla kullanılır.

Bağışıklık Sistemini ve Metabolizmayı Geliştirir

E vitamini bağışıklık sistemi sağlığında hayati bir rol oynar. Bu vitaminin alımı vücudumuzdaki nitrozamin gelişimini durdurmaya yardımcı olur.

Nitrozaminler, beslenmemizde ki nitratlardan midede oluşan kanserojenlerdir. Tokoferol metabolik sürecin iyileştirilmesine yardımcı olur.

Tokoferol ayrıca vücudun cilt, karaciğer, gözler, göğüs ve testisler gibi hassas dokularının korunmasına yardımcı olur.

E Vitamini Kalp Hastalıklarını Önler

2014 yılında yapılan bir araştırma çalışması, E vitaminin kalp hastalıklarının başlamasını önlemede veya geciktirmeye yardımcı olduğunu göstermiştir. (1)

Kalp krizinin başlıca nedenlerinden biri kanın pıhtılaşmasıdır. Araştırmalar tokoferolün, kan pıhtılarının giderilmesine yardımcı olduğunu ve bunun da kalp krizlerini önlemeye yardımcı olduğunu göstermektedir.

E Vitamini Kaynakları

Çoğu insan, “E vitamini” nin sekiz bileşik, dört tokoferol ve dört tokotrienol için ortak bir tanım olduğunu bilmiyor.

Yeterli miktarda E vitamini almak çok genç (fetuslar veya bebekler), yaşlılar ve hamile olan veya hamile kalmış kadınlar için özellikle kritik görünmektedir.

Toplu E vitamini için önerilen günlük ödenek, yetişkinler için günde 15 miligramdır. İhtiyaçlarınızı karşılamak için günlük bu E vitamini içeren gıdalardan 2-3’ünü tüketmeye özen gösterin

Birçok sağlık koşulunun tedavisi ve başlamasını önlemek için kullanılabilecek birçok E vitamini kaynağı vardır.

E Vitamini içeren besinler

Et
Yumurtalar
Buğday tohumu yağı
Badem
Ispanak
Palmiye yağı
Avokado
Tatlı patates
Ay çekirdeği
Kivi
Domates
Alabalık
Zeytin yağı
Kuru yemişler

E Vitamini Yan Etkileri

Ağız yoluyla alındığında veya cilde doğrudan uygulandığında sağlıklı kişilerin çoğunu etkiler. Çoğu kişi önerilen dozu alırken herhangi bir yan etki göstermez, ancak yüksek dozlarda kaydedilen reaksiyonlar vardır.

Özellikle kalp rahatsızlığı veya diyabet gibi rahatsızlıkları olan insanlar için çok yüksek miktarlarda alındığında tehlikeli olabilir. Bu sağlık sorunlarından muzdarip olursanız, 400 IU/gün veya daha fazla doz almayınız.

Bazı çalışmalar, her gün 300-800 IU arasında yüksek miktarda E vitamini almak suretiyle hemorajik inme adı verilen ciddi bir inme şansını yüzde 22 oranında artırabileceğini gösteriyor. Çok fazla E vitamininin ciddi yan etkisi, özellikle beyinde kanama riskinin artmasıdır.

Kalp prosedürü tiplerinden biri olan anjiyoplasti öncesi ve sonrasında E vitamini veya diğer antioksidan vitaminleri içeren takviyeleri almaktan kaçının. Bu vitaminler düzgün bir şekilde iyileşmeye müdahale ediyor gibi görünüyor, bu nedenle bu prosedürden geçip herhangi bir takviye/vitamin alarak sağlık uzmanınıza danışın.

Çok yüksek seviyede E vitamini alımı aşağıdaki sağlık sorunlarına yol açabilir

Diyabetlilerde kalp yetmezliği
Kötüleşen kanama bozuklukları
Baş, boyun ve prostat kanserinin geri gelme şansının arttırılması
Ameliyat sırasında ve sonrasında kanamanın artması
Kalp krizi ya da inme sonrası ölüm olasılığı artar

Bir çalışma, vitamin E takviyelerinin, gebeliğin erken evrelerinde olan kadınlara da zararlı olabileceğini buldu. Gebeliğin ilk sekiz haftasında vitamin E takviyeleri alan kadınlar konjenital kalp kusurlarında artışa işaret etti.

Yüksek dozda E vitamini bazen aşağıdaki semptomlara neden olabilir.

mide bulantısı
ishal
mide krampları
yorgunluk
halsizlik
baş ağrısı
bulanık görme
döküntü
morarma
kanama

Topikal kullanım bazı kişilerin cildini tahriş edebilir, bu yüzden önce az miktarda deneyin ve duyarlık olmadığından emin olun.

Takviye almadan önce doktorunuza danışmalısınız.

Diğer Besinlerle İlişkisi Ve Etkileşimler

E vitamini takviyeleri kan pıhtılaşmasını yavaşlatabilir ve pıhtılaşmayı yavaşlatan ilaçları kullandığınızda, morarma ve kanama şansını artırabilirsiniz.

Kan pıhtılaşmasını yavaşlatan bazı ilaçlar arasında aspirin, klopidogrel, ibuprofen ve Warfarin bulunur. Warfarin (Coumadin) özellikle kan pıhtılaşmasını yavaşlatmak için kullanılır.

Warfarin ile birlikte alındığında, morarma ve kanama şansını artırabilir; bu nedenle, dozunuzu düzenlemek için kanı düzenli olarak kontrol ettirin.

Kolesterolü düşürmek için kullanılan ilaçlar ile etkileşime girebilirler.

Tek başına almak bazı kolesterol düşürücü ilaçların etkinliğini düşürmez, ancak beta-karoten, C vitamini ve selenyum ile alındığında kolesterolü etkilediği görülüyor.