Cilt Kanseri Nedir? Cilt Kanseri Belirtileri ve Nedenleri
Cilt kanseri, deri hücrelerinde kontrolsüz büyüme ile ortaya çıkan bir kanser türüdür. Özellikle güneşe maruz kalan bölgelerde gelişen cilt kanseri, en yaygın kanser türleri arasında yer alır. Cilt kanseri, erken teşhis edilmediğinde hayati riskler taşıyabilir.
Bu makalede, cilt kanserinin ne olduğunu, hangi belirtilerle kendini gösterdiğini ve bu hastalığa yol açan başlıca nedenleri ayrıntılı olarak inceleyeceğiz. Cilt sağlığını korumak için dikkat edilmesi gerekenler ve risk faktörleri üzerinde durulacaktır.
İçindekiler
Cilt Kanseri Nedir?
Cilt kanseri – cilt hücrelerinin anormal büyümesi – çoğunlukla güneşe maruz kalan cilt üzerinde gelişir. Fakat bu yaygın kanser formu, cildinizin normalde güneş ışığına maruz kalmayan bölgelerinde de oluşabilir.
Bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve melanom olmak üzere üç ana deri kanseri türü vardır.
Ultraviyole (UV) radyasyona maruz kalmayı sınırlandırarak veya önleyerek cilt kanseri riskinizi azaltabilirsiniz. Cildinizi şüpheli değişiklikler için sık sık kontrol etmek, en erken aşamalarında cilt kanserini tespit etmeye yardımcı olabilir..
Cilt kanserinin erken tespiti, başarılı cilt kanseri tedavisi için size en büyük şansı verir..
Cilt Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Cilt kanseri belirtileri, cildin çeşitli bölgelerinde görülebilecek farklı değişikliklerle kendini gösterir. Bu belirtileri erkenden fark etmek, tedavi başarısı için kritik öneme sahiptir. İşte cilt kanseri belirtileri hakkında dikkat edilmesi gereken noktalar:
Ciltte Yeni veya Değişen Benler
Cilt kanseri belirtileri arasında en yaygın olanlardan biri, ciltte yeni bir benin ortaya çıkması ya da mevcut bir bende meydana gelen değişikliklerdir. Bu değişiklikler, benin büyümesi, renginin koyulaşması veya kenarlarının düzensiz hale gelmesi şeklinde olabilir. Özellikle asimetrik ve çok renkli benler, melanoma gibi daha ciddi cilt kanseri türlerinin belirtisi olabilir.
İyileşmeyen Yaralar
Cilt kanseri belirtileri arasında, ciltte oluşan ve uzun süre iyileşmeyen yaralar da önemli bir işaret olabilir. Bu yaralar genellikle kabuklanır, kanar ve iyileşme süreci çok uzun sürer. Ciltte bu tür iyileşmeyen yaralar fark edildiğinde, bir doktora danışmak önemlidir.
Ciltte Kaşıntı, Ağrı veya Hassasiyet
Cilt kanseri belirtileri, ciltte kaşıntı, ağrı veya hassasiyet şeklinde de ortaya çıkabilir. Bu semptomlar, özellikle kanser ilerledikçe daha belirgin hale gelebilir ve ciltteki değişikliklerin yanı sıra bu tür rahatsızlıklar yaşanıyorsa, cilt kanseri olasılığı düşünülmelidir.
Yeni Cilt Lekeleri veya Renk Değişiklikleri
Cilt kanseri belirtileri arasında, ciltte yeni lekelerin oluşması veya mevcut lekelerin renginin değişmesi de yer alır. Bu lekeler, genellikle kahverengi, siyah, kırmızı ya da mavi tonlarında olabilir ve ciltte ani renk değişiklikleri gözlemlendiğinde cilt kanseri riski değerlendirilmelidir.
Cilt kanseri belirtileri fark edildiğinde, erken teşhis ve tedavi için bir uzmana başvurmak hayati önem taşır.
Cilt kanseri öncelikle saç derisi, yüz, dudaklar, kulaklar, boyun, göğüs, kollar ve eller dahil olmak üzere güneşe maruz kalan cilt bölgelerinde ve kadınlarda bacaklarda gelişir. Ama aynı zamanda gün ışığını nadiren görebileceğiniz bölgeler de oluşturabilir – avuçlarınızın, tırnaklarınızın veya ayak tırnaklarınızın ve genital alanınızın altında.
Cilt kanseri, koyu tenli olanlar dahil olmak üzere tüm cilt tonlarındaki insanları etkiler. Melanom, koyu ten rengi tonlarda insanlarda ortaya çıktığı zaman, normal olarak güneşe maruz kalmayan bölgelerde, örneğin ellerin ayakları ve ayak tabanları gibi yerlerde ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir.
Bazal Hücreli Karsinom Bulguları ve Semptomları
Bazal hücreli karsinom genellikle vücudunuzun boyun veya yüzünüz gibi güneşe maruz kalan bölgelerinde ortaya çıkar.
Bazal hücreli karsinom şöyle görünebilir:
- İnci görünümünde, mumlu bir yumru.
- Düz, ten rengi veya kahverengi skar benzeri bir lezyon.
Skuamöz Hücreli Karsinom Belirtileri ve Semptomları
Çoğu zaman, skuamöz hücreli karsinom, yüzünüz, kulaklarınız ve elleriniz gibi vücudunuzun güneşe maruz kalan bölgelerinde ortaya çıkar.
Koyu tenli insanlarda genellikle güneşe maruz kalmayan bölgelerde skuamöz hücreli karsinom gelişmesi daha olasıdır.
Skuamöz hücreli karsinom şöyle görünebilir:
- Sert, kırmızı bir nodül
- Pullu, kabuklu bir yüzeye sahip düz bir lezyon
Melanom Bulguları ve Semptomları
Melanom vücudunuzda, normal bir cilt dokusunda veya mevcut bir kanserli hücrede gelişebilir. Melanom genellikle erkeklerin yüzlerinde veya gövde bölgesinde görülür. Kadınlarda, bu tip kanser genellikle alt bacaklarda gelişir. Hem erkeklerde hem de kadınlarda, güneşe maruz kalmamış cilt üzerinde de melanom oluşabilir.
Melanom, herhangi bir cilt tonuna sahip insanları etkileyebilir. Koyu ten rengine sahip olan insanlarda, melanom, avuç içlerinde veya ayak tabanlarında veya tırnakların veya ayak tırnaklarının altında meydana gelir.
Melanom Belirtileri Şunlardır
- Koyu benekler ile büyük kahverengimsi bir nokta.
- Cildin rengini, boyutunu ve hissini değiştiren bir lezyon.
- Düzensiz bir yapıya ve kırmızı, beyaz, mavi veya mavi-siyah görünen kısımlara sahip küçük bir lezyon.
- Avuç içlerinde, ayak parmaklarınızda, parmak uçlarınızda veya ayak parmaklarınızda veya ağzınızı, burnunuzu, vajinayı veya anüsünüzü kaplayan müköz membranlarda koyu renkli lezyonlar.
Az Görülen Cilt Kanseri Türleri
Daha az görülen cilt kanseri türleri şunlardır:
Kaposi sarkomu
Bu nadir cilt kanseri formu, cildin kan damarlarında gelişir ve ciltte veya mukozada kırmızı veya mor lekelere neden olur.
Kaposi sarkomu, AIDS hastaları gibi zayıflamış bağışıklık sistemleri olan kişilerde ve organ nakilleri geçirmiş kişiler gibi doğal bağışıklıklarını baskılayan ilaçlar alan kişilerde görülür.
Kaposi sarkomu risk grupları genellikle, Afrika’da yaşayan genç erkekleri, İtalyan veya Doğu Avrupa Yahudi yaşlı erkeklerini içerir.
Merkel hücreli karsinom
Merkel hücre karsinomu, cildin üstünde veya hemen altında ve kıl foliküllerinde meydana gelen sert ve parlak nodüllere neden olur. Merkel hücreli karsinom en sık baş, boyun ve gövdede bulunur.
Sebase bezi karsinomu
Bu nadir ve agresif kanser, derideki yağ bezlerinden kaynaklanır. Genellikle sert, ağrısız nodüller gibi görünen sebase gland karsinomları, herhangi bir yerde gelişebilir, ancak çoğu zaman göz kapaklarında görülür.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Cildinizde sizi endişelendiren herhangi bir değişiklik farkederseniz, doktorunuzdan randevu alın. Tüm cilt değişiklikleri cilt kanserine neden olmaz. Bir sebep belirlemek için doktorunuz cilt değişikliklerinizi araştıracaktır.
Cilt Kanseri Nedenleri Nelerdir?
Cilt kanseri DNA’sında hatalar (mutasyonlar) meydana geldiğinde cilt kanseri oluşur. Mutasyonlar hücrelerin kontrolden çıkmasına ve bir kitle halinde kanser hücresi oluşturmasına neden olur.
Cilt Kanserinde Bulunan Hücreler
Cilt kanseri cildinizin üst katmanında başlar – epidermis.
Epidermis, vücudunuzun sürekli olarak sarktığı deri hücrelerinin koruyucu bir kaplamasını sağlayan ince bir tabakadır.
Epidermis üç ana tip hücre içerir:
- Skuamöz hücreler dış yüzeyin hemen altında bulunur ve cildin iç astarı olarak işlev görür.
- Yeni cilt hücreleri üreten bazal hücreler, skuamöz hücrelerin altında otururlar.
- Melanin üreten ve deriyi normal rengine veren pigment olan melanin, epiderminizin alt kısmında yer alır. Melanositler, cildinizin daha derin katmanlarını korumaya yardımcı olmak için güneşte olduğunuzda daha fazla melanin üretirler.
Cilt kanserinizin nerede başladığı, türünü ve tedavi seçeneklerinizi belirler.
Cilt Kanserine Neden Olan Ultraviyole Işık ve Diğer Potansiyel Nedenler
Cilt hücrelerindeki DNA hasarının çoğu güneş ışığında ve bronzlaşmak için kullanılan ışıklarda bulunan ultraviyole (UV) radyasyonundan kaynaklanır. Fakat güneşe maruz kalma, genellikle güneş ışığına maruz kalmayan cilt üzerinde gelişen cilt kanserini açıklamamaktadır.
Bu, diğer faktörlerin, toksik maddelere maruz kalmak veya bağışıklık sisteminizi zayıflatan bir durum gibi cilt kanseri riskinize katkıda bulunabileceğini gösterir.
Cilt Kanseri Risk Faktörleri
Cilt kanseri riskinizi artırabilecek faktörler şunlardır:
Açık ten rengi
Ten rengi ne olursa olsun, herkes cilt kanseri olabilir. Bununla birlikte, cildinizde daha az pigmente (melanin) sahip olmak, UV radyasyonuna karşı daha az koruma sağlar. Sarışın ya da kızıl saçlarınız ve açık renkli gözleriniz varsa, daha koyu tenli bir insandan daha fazla deri kanseri geliştirmeniz daha olasıdır.
Güneş yanığı
Bir çocuk veya genç olarak bir veya daha fazla kez kabaran güneş yanığına sahip olduysanız cilt kanseri geliştirme riskiniz artar. Yetişkinlikte güneş yanığı da bir risk faktörüdür.
Aşırı güneşe maruz kalma
Güneşte önemli miktarda zaman geçiren herkes, özellikle cilt güneş koruyucu veya giysi ile korunmuyorsa, cilt kanseri geliştirebilir. Bronzlaşma, bronzlaşma lambalarına maruz kalma da dahil olmak üzere sizi riske sokar. Bronzluk, cildinizin aşırı UV radyasyonuna verdiği hasar tepkisidir.
Güneşli veya yüksek rakımlı iklimler
Güneşli, sıcak iklimlerde yaşayan insanlar, daha soğuk iklimlerde yaşayan insanlardan daha fazla güneş ışığına maruz kalırlar. Güneş ışığının en yüksek olduğu yüksek kotlarda yaşamak sizi daha fazla radyasyona maruz bırakıyor.
Benler
Displastik nevus adı verilen çok sayıda ben veya anormal ben içeren insanlar, cilt kanseri geliştirme riski taşırlar. Bu normal olmayan ve genellikle normal benlerden daha büyük olan bu anormal benler, diğerlerine göre kanser geliştirme olasılığı daha fazladır.
Öncelikli deri lezyonları
Aktinik keratozlar olarak bilinen cilt lezyonlarına sahip olmak cilt kanseri geliştirme riskinizi artırabilir. Bu prekanseröz deri büyümeleri, tipik olarak, kahverengiden koyu pembe renge kadar değişen sert, pullu yamalar olarak görünür. Güneşin zarar verdiği açık tenli insanların yüzlerinde, başlarında ve ellerinde çok yaygındırlar.
Bir aile cilt kanseri hikayesi
Aile yakınlarından biri cilt kanseri geçirdiyse, hastalığın riskinde artış olabilir.
Kişisel bir cilt kanseri hikayesi
Bir kez cilt kanseri geliştirdiyseniz, bunu tekrar geliştirme riski altındasınız demektir.
Zayıf bağışıklık sistemi
Zayıf bağışıklık sistemi olan kişilerde cilt kanseri gelişme riski daha yüksektir. Bu, HIV / AIDS ile yaşayan ve organ nakli sonrası immünsüpresan ilaçlar alan kişilerdir.
Radyasyona maruz kalma
Egzama ve akne gibi cilt rahatsızlıkları için radyasyon tedavisi gören kişiler, özellikle bazal hücreli karsinoma olmak üzere cilt kanseri riskinde artışa neden olabilirler.
Bazı maddelere maruz kalma
Arsenik gibi belirli maddelere maruz kalmak, cilt kanseri riskinizi artırabilir.
Cilt Kanserini Önleme
Çoğu cilt kanseri önlenebilir. Kendinizi korumak için aşağıdaki cilt kanseri önleme ipuçlarını izleyin:
Gün ortasında güneşten kaçının
Kuzey Amerika’daki pek çok kişi için güneş ışınları sabah saat 10 ile öğleden sonra saatlerinde en kuvvetlidir. Kışın veya gökyüzünün bulutlu olduğu günlerde günün diğer saatleri için açık hava etkinlikleri planlayın.
Yıl boyunca UV radyasyonu emer ve bulutlar zarar veren ışınlardan çok az koruma sağlar. Güneşi en güçlü şekilde kullanmaktan kaçınmak, ciltte hasara neden olan güneş yanığı ve süngenden kaçınmanıza ve cilt kanseri riskini artırmanıza yardımcı olur. Zamanla biriken güneşe maruz kalma da cilt kanserine neden olabilir.
Yıl boyunca güneş koruyucu kullanın
Güneşten koruyucular, tüm zararlı UV radyasyonunu, özellikle de melanoma yol açabilecek radyasyonu filtrelemez. Ancak genel bir güneş koruma programında önemli bir rol oynarlar.
En az 15 SPF içeren geniş spektrumlu bir güneş kremi kullanın. Güneş koruyucuyı cömertçe uygulayın ve her iki saatte bir yeniden uygulayın. Cildiniz, kulaklarınızın uçları ve ellerinizin ve boynunuzun arkası da dahil olmak üzere, maruz kalan tüm cilt üzerinde bol miktarda güneş kremi kullanın.
Koruyucu kıyafet giyin
Güneş koruyucuları UV ışınlarından tam koruma sağlamaz. Öyleyse, cildinizi kollarınızı ve bacaklarınızı örten koyu, sıkı dokunmuş giysiler ve bir beyzbol şapkası veya daha fazla koruma sağlayan geniş kenarlı bir şapka takın.
Bazı şirketler ayrıca fotokoruyucu kıyafetler satmaktadır. Bir dermatolog uygun bir marka önerebilir.
Güneş gözlüklerini unutma
UV radyasyonunun her iki türünü de bloke edenleri tercih edin – UVA ve UVB ışınları.
Bronzlaşma yataklarından kaçının
Bronzlaşma yataklarında kullanılan ışıklar UV ışınları yayar ve cilt kanseri riskinizi artırabilir.
Güneşe duyarlı ilaçların farkında olun
Bazı yaygın reçeteli ilaçlar ve antibiyotikler de dahil olmak üzere reçetesiz satılan ilaçlar cildinizi güneş ışığına karşı daha duyarlı hale getirebilir.
Aldığınız ilaçların yan etkileri konusunda doktorunuza veya eczacınıza danışınız. Hassasiyetinizi güneş ışığına artırırlarsa, cildinizi korumak için güneşten uzak kalmak için ekstra önlemler alın.
Cildinizi düzenli olarak kontrol edin ve değişiklikleri doktorunuza bildirin. Cildinizi yeni cilt büyümeleri veya mevcut benler, çiller, şişlikler ve doğum lekeleri değişikliklerini sık sık kontrol edin.
Aynaların yardımıyla yüzünüzü, boynunuzu, kulaklarınızı ve kafa derisini kontrol edin. Göğsünüzü ve gövdenizi, kollarınızın ve elinizin alt ve üst kısımlarını inceleyin. Ayaklarınız ve ayak parmaklarınız arası dahil olmak üzere ayaklarınızın ön ve arka kısımlarını inceleyin. Ayrıca genital bölgenizi ve kalçalarınızın arasınıda kontrol edin.
Türkiye’de Cilt Kanseri Üzerine Bilimsel İstatistikler ve Çalışmalar
Türkiye’de cilt kanseri, özellikle güneşin yoğun olduğu bölgelerde önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Cilt kanserinin yaygınlığı ve tedavi yöntemleri üzerine yapılan çeşitli bilimsel çalışmalar ve istatistikler, bu alanda daha fazla farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır.
Türkiye’deki Cilt Kanseri Prevalansı: Türkiye Klinikleri tarafından yayımlanan çalışmalara göre, cilt kanseri Türkiye’de artan bir sağlık sorunu olarak tanımlanmakta ve özellikle güneşten korunma bilincinin yetersiz olduğu bölgelerde prevalansın yüksek olduğu belirtilmektedir. Bu çalışmalarda, güneşten korunma yöntemlerinin yaygınlaştırılması gerektiği vurgulanmaktadır.
Sağlık Bakanlığı Verileri: Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, cilt kanseri diğer kanser türleri arasında belirgin bir yer tutmaktadır. Bu veriler, cilt kanserine yakalanma oranlarının yıllar içinde arttığını ve özellikle erken teşhis ve tedavinin önemini vurgulamaktadır.
Bu kaynaklar, Türkiye’de cilt kanseri konusunda yapılan araştırmaların ve elde edilen istatistiklerin önemini göstermektedir. Daha detaylı bilgilere ve istatistiklere Sağlık Bakanlığı’nın resmi sayfasından ulaşabilirsiniz: Sağlık Bakanlığı Kanser İstatistikleri. Ayrıca, Türkiye Klinikleri’nde yayınlanan makaleleri de inceleyebilirsiniz: Türkiye Klinikleri Cilt Kanseri Araştırmaları.
