MS Hastalığında (Multipl Skleroz) Beslenme Nasıl Olmalıdır?
MS Hastalığı, otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi bir yanlışlık doğrultusunda kendi merkezi sinir sistemine saldırdığında gelişir.
Vücuttaki sinir lifleri genellikle sinirleri koruyan ve elektrik sinyalleri iletmeye yardımcı olan bir miyelin tabakası ile kaplıdır.
MS Hastalığı hastalarında miyelin hasarlıdır.
Daha az miyelin içeren alanlar, sinyalleri etkili bir şekilde iletmez, bu da beyinden gelen komutların hedeflenen kaslara gerektiği kadar çabuk ulaşmadığı anlamına gelir.
MS, genç yetişkinler de daha sık görülen engelleyici nörolojik bir hastalıktır.
Beslenme faktörünün durum üzerinde bazı etkileri olduğu görülmektedir. Beslenme, MS’li hastaların daha az nüks etme oranları ve daha iyi bir yaşam kalitesine sahip olmalarını destekleyebilir.
İçindekiler
MS Hastalığı Hastaları için Diyet ve Beslenme
Klinik ve Translasyonel İmmünoloji’de yayınlanan bir çalışma, bağırsak sağlığının birçok hastalıkta rol oynadığını göstermektedir.
Bağırsak florası, bağırsaklarda yaşayan oldukça karmaşık bir mikroorganizma sistemidir. İnsanlarda, bunlar büyük ölçüde bakterilerdir.
Bakteriler gıda ve besin maddelerini parçalamakla sorumludurlar, sindirim ve bağışıklık sisteminin sağlığında önemli rol oynarlar. Lifli gıdalardan zengin belenmek sağlıklı bağırsak florası için çok önemlidir.
Sağlıklı bir bağırsak florasının olmaması, bir dizi bağışıklık bozukluğu hastalığı riskini ortaya çıkartabilir.
MS Hastalığı Hastaları için Besin Önerileri
MS Hastalığı, bağışıklık sisteminin bir bozukluğudur, bu nedenle sağlıklı bir bağışıklık sistemini destekleyen bir beslenme düzeni oldukça önemlidir. Faydalı bağırsak florasını destekleyen bir diyet bunu başarmaya yardımcı olabilir.
Probiyotikler
Nature Communications’da yayınlanan bir araştırmanın yazarları, probiyotikleri kullanarak bağırsak florasını düzeltmenin MS’li insanlar için yararlı olabileceğini savunmaktadır. Probiyotikler bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olarak bağırsaktaki yararlı bakterilerin seviyelerini artırmaya yardımcı olabilir.
Probiyotik bakteriler takviyelerde ve çeşitli fermente gıdalarda bulunur. Yoğurt, kefir, kim-chi, lahana turşusu, kombucha ya da fermente edilmiş çay, hepsi de yararlı bakteriler olan iyi düzeyde lakto-bakteriler içerir.
Prebiyotikler
Bağırsakları iyi bakterilerle doldurmanın yanı sıra bunları beslemek de önemlidir. Probiyotik bakterileri besleyen yiyeceklere prebiyotik denir ve bunlar çoğunlukla liflerdir.
Prebiyotik içeren yiyecekler
Bireyler her gün en az 5 ile 7 gram prebiyotik lif almayı hedeflemelidir.
Lif
Lif, meyveler, sebzeler, kabuklu yemişler, tohumlar ve baklagiller gibi bitkisel besinlerde bulunur. Bağırsak bakterilerini besleyerek, bağırsak hareketlerini cesaretlendirerek ve kalbi sağlıklı tutarak optimal sağlığın gelişmesine yardımcı olur. Lif aynı zamanda bir dolgu maddesi kaynağıdır.
D Vitamini
D vitamini herkes için önemlidir, ancak MS’li kişiler için özellikle yararlı olabilir.
D vitamini, farklı hücrelerin büyümesini ve farklılaşmasını düzenleyebilir. European Neurological Review’de yazılan bir makalede, araştırmacılar MS’li kişilerin D vitamini alımını artırarak faydalanabileceğini buldular.
D vitamininin MS hastaları için koruyucu özelliklere sahip olduğuna dair kanıtlar vardır. Vücudun D vitamini alımının çoğu güneş ışığına maruz kalmadan, takviyelerle yapılır. Çalışmalar daha yüksek düzeyde güneşe maruz kalma ve D vitamini takviyesinin alımının daha düşük MS gelişme riski ile bağlantılı olduğunu da ortaya çıkarmıştır.
Biyotin
Biotin, aynı zamanda Vitamin H olarak adlandırılan bir B vitamini formudur. Genellikle yumurta, maya ve sakatatlar da (karaciğer ve böbrek ) bulunur. Son kanıtlar, yüksek dozda biyotin takviyelerinin MS’li bazı insanlara fayda sağlayabileceğini düşündürmektedir.
Tam yararı için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulurken, beslenmeye biyotin eklemek herhangi bir yan etkiye neden olmaz.
Çoklu Doymamış Yağ Asitleri (PUFA)
Çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin bir beslenmenin doğrudan MS semptomlarına yardımcı olup olmayacağına dair henüz net kanıtlar yoktur, ancak sağlıklı bir vücudu desteklediği ve enflamasyonu kontrol ettiği bilinmektedir. PUFA’lar, kabiliyetten kardiyak sağlığa kadar değişen fonksiyonları arttırır. PUFA içeren gıdalar arasında somon ve uskumru gibi yağlı balıklar ve bazı bitkisel bazlı yağlar bulunur.
MS Hastalığı Hastalarının Kaçınması Gereken Besinler
Doymuş Yağlar ve İşlenmiş Gıdalar
Sağlıklı bir bağırsak bağışıklık sisteminin olumlu anlamda etkiler, bu nedenle zayıf bağırsak florasına katkıda bulunan gıdalardan kaçınmak önemlidir. MS’li insanlar işlenmiş gıdalardan, özellikle yüksek seviyelerde doymuş yağlar ve hidrojenlenmiş yağlar içeren besinlerden kaçınmalıdırlar.
Sodyum
Araştırmalar, MS’i olan ve beslenmelerin de orta ile yüksek sodyum alımına sahip kişilerin, hastalığın nüks etme olasılığının daha yüksek olduğunu ve düşük bir sodyum alımı olanlara göre yeni bir lezyon geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu bulmuştur.
ASN Neuro’da yayınlanan çalışma, şeker tatlandırıcılı içeceklerin, aşırı miktarlarda kırmızı etin, kızarmış yiyeceklerin ve düşük lifli gıdaların alımının önlenmesini de öneriyor.
MS Hastalığı Diyetinde Göz Önünde Bulundurulması Gerekenler
Belirli bir diyette olan herkes, gerekli tüm günlük besinleri tükettiğinden emin olmalıdır. Belirli bir yiyecek veya yiyecek grubunu beslenmelerinden uzaklaştıran kişiler, bu gıdalarda bulunan besinleri karşılayacak farklı gıdalar almalılar.
Glütensiz Diyet
Araştırmalar gluten ve MS arasında bir bağlantı olduğunu göstermemektedir, ancak hastalığı olan birçok insan glutensiz bir diyet yapmayı tercih ediyorlar ve daha iyi hissettiklerini söylüyorlar. Glutensiz bir diyet, buğdaydan alınacak lifi farklı bir gıdadan aldıkları sürece MS’li kişiler için kabul edilebilir.
Paleo Diyet
Paleolitik veya paleo diyet, vücudumuzun şu anda tükettiğimiz yüksek oranda işlenmiş gıdaları tüketmemeye dayanır.
Diyet, avcı-toplayıcılar tarafından yenen yiyeceklere yöneliktir. İlk adım, işlenmiş gıdalar yerine doğal gıdalar seçmek, et ve bitki bazlı gıdalar tüketmek üzerinde durur, fakat tahıllar bu diyete dahil değildir.
Çok az sayıda çalışma, paleo diyetini takip eden MS hastalarının iyileşme görebildiğini göstermiştir, ancak katılımcıların ayrıca germe, masaj, egzersiz ve meditasyon gibi yaşam tarzı değişikliklerini de hayatlarına katmalarının önemli olduğunu belirtmektedir.
Swank Diyet
Swank diyeti 1970’lerde başladı ve MS hastalarını tedavi etmek için kullanılır. Doymuş yağ alımını günde 15 gramın altına indirir ve günde 20 ile 50 gram arasında doymamış yağ sınırlanmasını önerir.
Bu diyette ki kişilerin, herhangi bir zamanda işlenmiş gıdaları veya süt ürünlerini yemesine izin verilmez. İlk yıl kırmızı et yemek yasaktır, ancak istedikleri kadar balık ve kabuklu deniz hayvanı yiyebilirler. Swank diyetinde ayrıca bireyin her gün iki bardak meyve veya sebze suyu içmesi tavsiye edilir. Tam tahıllı makarnalar da yemeye teşvik edilir ve morina karaciğeri yağı ve multivitaminler günlük olarak alınmalıdır.
Araştırmacılar, bu diyeti takip eden bazı kişilerin A, C, E ve folik asit vitamin eksiklikleri yaşayabileceklerini belirtiyorlar.
Diyetlerin Karşılaştırılması
Amerika Birleşik Devletleri’nde Ulusal MS Derneği tarafından yayınlanan bir makale, bir dizi diyet ve bunların MS üzerindeki etkisini gözden geçirdi. Bir diyetin diğerine göre daha iyi olduğunu kanıtlayan yeterli veri olmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca, diyetlerin çoğunun diyetten kesilmesi gereken aynı gıda maddeleri üzerinde hemfikir olduğuna da dikkat çekildi.
MS Hastalarının kaçınması gereken besinler:
- Yüksek işlenmiş gıdalar
- Yüksek glisemik indeksi (GI) olan gıdalar
- Doymuş yağdan yüksek besinler
Genel olarak, diyetler daha az yağlı kırmızı et ve daha fazla meyve ve sebze yemeyi tavsiye etmektedir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Bağışıklık sistemini desteklemek, MS’li bir hasta için sağlıklı bir diyetin en önemli adımıdır. D vitamini, MS’de önemli bir faktör olduğundan, her gün güneş ışığına maruz kalma, kandaki D vitamini düzeylerinin artmasına yardımcı olabilir.
Bağışıklık sistemi için egzersiz yapmak da önemlidir. Aerobik egzersiz, vücudun toksinlerini temizlemesine, dolaşımını artırmasına, metabolizmayı hızlandırmasına ve beyinde olumlu hormon düzeylerinin artışına yardımcı olur. Diyet veya yaşam tarzlarında değişiklik yapmayı düşünen hastalar öncelikle doktorlarına danışmalıdırlar.
MS Hastalığı Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
MS Hastalığı belirtileri kişiden kişiye büyük ölçüde değişebilir. MS Hastalığı belirtilerinin tekrarlamsı yaygındır, çünkü birçok insan değişken periyotlar ve nüksler (veya alevlenmeler) yaşar.
MS’li kişilerin, bir süre boyunca göreceli olarak sağlıklı hissetmeleri ve belirtilerin tekrar kötüleştiği bir dönem geçirmelerinin yaygın olduğu anlamına gelir.
MS Hastalığı Belirtileri
- Dikkat problemleri
- Hafıza kaybı
- Belirli kelimeleri unutmak ve soyutlama ile ilgili problemler gibi düşünmedeki değişimler.
- Bulanık veya çift görme
- Kırmızı-yeşil renk bozulma
- Tek gözde kısmi veya bütün körlük gibi görme sorunları.
- Zayıflık, uyuşma ve koordinasyon ve denge gibi kas problemleri.
- Ciddi durumlarda, MS kısmi veya tam felç ile sonuçlanabilir.
- Karıncalanma, iğneleme hissi gibi duyusal hisler. Bazı insanlarda daha ağrılı olabilir.
- Merkezi sinir sistemi etkilendiği için, farklı birçok semptom yaşanması da mümkündür.
